سرپرست دانشگاه اصفهان: حل مسائل بنیادین کشور از مسیر علوم انسانی می‌گذرد / نخستین نشست شورای ارتقای علوم انسانی در دانشگاه اصفهان

در راستای تحقق آرمان‌های علوم انسانی اسلامی، نخستین نشست شورای ارتقا و اثربخشی علوم انسانی در دانشگاه اصفهان برگزار شد. این رویداد گامی مهم در جهت بازاندیشی مبانی و غایات علوم انسانی به شمار می‌رود.

به گزارش پایگاه خبری دانشگاه اصفهان، با توجه به تحولات شگرف علمی و فکری، بازاندیشی در مبانی و غایات علوم انسانی از ضرورت‌های انکارناپذیر جامعه علمی ما به شمار می‌آید. امروز، در آستانه برگزاری اولین نشست عمومی شورای ارتقا و اثربخشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، گامی مهم در مسیر تبیین گفتمان علوم انسانی اسلامی برداشته شد. این رویداد علمی-فرهنگی که با همکاری معاونت فرهنگی اجتماعی و گروه معارف اسلامی دانشگاه اصفهان در روز شنبه 27 بهمن 1403 در تالار شهید سلیمانی برگزار گردید، فرصتی ارزشمند برای تعامل اندیشه‌ها و تبادل نظرات میان اساتید و صاحب‌نظران این حوزه فراهم آورده است.

دکتر مطهری نسب عضو هیات علمی دانشکده الهیات و معارف اهل البیت (ع) در آغاز جلسه فراز هایی از منویات مقام معظم رهبری را تبیین و تصریح کرد: همانگونه که مقام معظم رهبری فرموده‌اند، امروز آغاز روند خلاقیت علمی و تفکر بالنده دینی در این جامعه است و کلید جنبش تولید نرم‌افزار علمی و دینی در کلیه علوم و معارف دانشگاهی و حوزوی زده شده است. در این مسیر، نباید از آزادی ترسید و از مناظره گریخت، و نباید نقد و انتقاد را به کالایی قاچاق یا امری تشریفاتی تبدیل کرد، بلکه باید با تکیه بر اصول اخلاقی و منطقی، زمینه‌ساز شکوفایی اندیشه و تولید علم در چارچوب ارزش‌های اسلامی باشیم. وی در ادامه افزود: چنانکه آیت‌الله جوادی آملی نیز تأکید فرموده‌اند، در نگرشی ژرف به ماهیت علم، همان‌طور که حوزه‌های علمیه متولی تفسیر کلام خداوند هستند، دانشگاه نیز می‌تواند متولی تفسیر فعل خداوند باشد و به این ترتیب، مرزهای میان علم دینی و غیردینی را از میان بردارد.

حل مسائل بنیادین کشور از مسیر علوم انسانی می‌گذرد

دکتر رسول رکنی زاده، سرپرست دانشگاه اصفهان، طی این نشست در خصوص اهمیت علوم انسانی در حل مسائل کشور اظهار کرد: به عنوان یک راهبرد اساسی، چنانچه کسی دغدغه حل مسائل بنیادین کشور را داشته باشد، مسیر آن از علوم انسانی می‌گذرد.
وی ادامه داد: حوزه علوم انسانی شامل رشته‌های متنوعی همچون زبان‌شناسی، ادبیات، فلسفه، تاریخ، باستان‌شناسی، مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی است. علاوه بر این‌ها، الهیات و هنر نیز در این مجموعه قرار می‌گیرند.
سرپرست دانشگاه اصفهان با بیان اینکه برخی علوم جنبه‌های فنی‌تری دارند تصریح کرد: دسته دیگری از علوم نیز وجود دارند که جنبه‌های فنی‌تری دارند، مانند اقتصاد، مدیریت و علوم تربیتی که در حوزه تکنوساینس مطرح می‌شوند و به نوعی می‌توان آن‌ها را علوم انسانی-تکنیکی نامید.
وی افزود: اگرچه این رشته‌ها از نظر اصول و چارچوب‌ها یکسان نیستند و گاه حتی اهداف متفاوتی دارند، اما از آنجا که علوم تجربی و فنی-مهندسی در یک حوزه مشخص قرار گرفته‌اند، هر آنچه خارج از این حوزه‌ها باشد، به نوعی علوم انسانی محسوب می‌شود.
دکتررکنی زاده در خصوص تقسیم‌بندی علوم خاطرنشان کرد: این تقسیم‌بندی علوم انسانی و علوم تجربی به دلیل تأثیرگذاری عواملی چون اراده انسان، سلایق فردی و اقتضائات اجتماعی در علوم انسانی است که فرض می‌شود علوم تجربی فارغ از این تأثیرات هستند.
وی با اشاره به تحول در نگرش به علوم تجربی گفت: در گذشته چنین تصور می‌شد که در علومی که ما آن‌ها را علوم تجربی می‌نامیم، انسان در آن‌ها هیچ دخالتی ندارد. به عنوان مثال، فرض بر این بود که ساختار جهان فیزیکی، مستقل از انسان است.
سرپرست دانشگاه اصفهان بیان داشت: در علم مدرن، ما به این درک رسیده‌ایم که هیچ شناختی از جهان، بدون حضور انسان معنادار نیست و جهان مستقل از مشاهده‌گر از طریق دانش فیزیک قابل دسترسی نیست.
وی تاکید کرد: انسان مشارکت‌کننده‌ای فعال در بافت پیچیده جهان هستی است. در این جهانِ در حال تکوین، همین اکنون که ما نشسته‌ایم، هزاران ستاره در حال شکل‌گیری و هزاران ستاره دیگر در حال نابودی هستند. میلیاردها کهکشان در جهان وجود دارند و بسیاری دیگر در حال تولد هستند. این جهان پیوسته در حال ساخته شدن است. انسان بخشی جدایی‌ناپذیر از این جریان کیهانی است؛ او در نمایشنامه هستی، هم نقش بازیگر را ایفا می‌کند و هم تماشاگر است. در واقع، مفهوم جهانِ مستقل از مشاهده‌گر دیگر توسط فیزیک قابل دسترس نیست نیست.
علم فیزیک در توصیف جهان مستقل از انسان، با محدودیت مواجه است
دکتر رکنی زاده در خصوص محدودیت علم فیزیک در توصیف جهان اظهار کرد: علم فیزیک، به عنوان بنیادی‌ترین شاخه علوم، در توصیف جهان مستقل از انسان با محدودیت مواجه است. واقعیت فی‌نفسه‌ای که در دسترس علم فیزیک نیست اما انسان با نوعی دیگر از شناخت می‌تواند به درک آن دسترسی داشته باشد. سرپرست دانشگاه اصفهان با بیان اینکه این شناخت به ساحتی دیگر از انسان مربوط می‌شود، تصریح کرد: خودآگاهی مورد نیاز برای دستیابی به حقیقت و واقعیت، در پرتو ارتباط با امر قدسی و از طریق رازگشایی از جهان به آن دست می‌یابند.
وی افزود: این نوع شناخت در حیطه علوم متعارف نیست، بلکه در قلمرو حکمت و حکیم قرار دارد که می‌تواند وحدت واقعیت فی‌نفسه را درک کند. آنچه ما در دنیای علم با آن مواجه هستیم و به اصطلاح «ماده» نامیده می‌شود، در علم فیزیک به درستی قابل تعریف نیست.
دکتر رکنی زاده در خصوص تعریف ماده خاطرنشان کرد: در عصر حاضر، نمی‌توانیم تعریف دقیقی از ماده فیزیکی با فهم عرفی معمول ارائه دهیم . وقتی با مقیاس ده به توان منفی 50 سانتی‌متر به الکترون نزدیک می‌شویم، چیزی مشاهده نمی‌کنیم. این موضوع آشکارا نشان می‌دهد که بنیاد هستی نمی‌تواند صرفاً مادی باشد.
وی با اشاره به ماهیت بنیاد هستی گفت: ماهیت این بنیاد و چگونگی ایجاد وحدت در میان اشیای گوناگون، از مباحث بسیار مهمی است که درک آن نیازمند تأملات عمیق فکری و تحولات معنوی است. این درک نه تنها از طریق فلسفه خوانی یا عرفان شناسی معمول، بلکه از طریق افرادی که به معنای دقیق کلمه عارف و حکیم هستند، امکان‌پذیر است. چنین افرادی می‌توانند حقیقت بنیادی جهان و واقعیت را دریابند.
سرپرست دانشگاه اصفهان بیان داشت: در دوران پس از رنسانس، به گفته‌ی برخی از متفکران بزرگ غربی، جهان دچار انحرافی عظیم شده است. تلاش‌هایی صورت گرفته تا علوم انسانی را به زیرمجموعه‌ای از علوم پایه و تجربی تبدیل کنند و ادعا نمایند که این دو حوزه دارای روش و مقصد یکسان هستند. این رویکرد به‌ویژه در حوزه روان‌شناسی و علوم مرتبط با آن به وضوح مشاهده می‌شود. به طوری که امروزه در نظام دانشگاهی و علمی حاکم بر دانشگاه‌ها در همه جهان، تلاش ما معطوف به این شده است که ثابت کنیم علوم انسانی، حتی فلسفه، کاربرد تکنیکی دارد و به درد فناوری می‌خورد.
دکتر رکنی زاده در خصوص این انحراف فکری اشاره کرد: در حال حاضر، مقالات متعددی در سطح جهانی وجود دارد که بر اهمیت علوم انسانی و فلسفی در توسعه فناوری تأکید می‌کند و معتقدند که علوم انسانی وقتی کاربردی برای توسعه فناوری داشته باشند مفیدند.
وی ادامه داد: اما در دوران جدید بعضی اندیشمندان غربی اذعان داشته‌اند که آنچه به عنوان رویای دانش و تمدن غربی می‌پنداشتند، به دلیل این آثار مخرب در حیات انسان و محیط زیست، در واقع کابوسی بیش نبوده است.
سرپرست دانشگاه اصفهان تصریح کرد: افرادی که با اندیشه‌های امام خمینی (ره) آشنا بودند، دریافتند که انقلاب اسلامی قصد دارد زیست‌بوم جدیدی برای حیات انسان تعریف کند؛ به گونه‌ای که ابعاد دیگری از وجود انسان آشکار شود. به نظر می‌رسد در ابتدای انقلاب، بسیاری از انسان‌هایی که این پیام را می‌شنیدند، متوجه شدند که راه و مسیر متفاوتی در حال شکل‌گیری است.
وی افزود: نکته مهمی که نباید فراموش کرد این است که خداوند اداره‌کننده جهان است. این حقیقت در نظام علمی امروز و دانشگاه‌های معاصر به فراموشی سپرده شده است.
دکتر رکنی زاده در خصوص تحولات پس از انقلاب خاطرنشان کرد: پس از وقوع انقلاب، کشور ما درگیر جنگ شد و به ناچار به سمت توسعه تکنولوژی حرکت کرد و با همه چالش‌هایی که در نظام مدرنیته پدید آمده بود، مواجه شده است.
چالش اصلی ما، نقد نظام مدرنیته با تکیه بر میراث فرهنگی و آموزه‌های وحی است
دکتر رکنی زاده در خصوص چالش‌های پیش روی جامعه معاصر اظهار کرد: نظام مدرن، پیشرفت جامعه را با پیشرفت فناوری یکسان می‌داند و این برای جامعه ما هم پیش آمده است که تصور می‌کنیم ره‌أورد انقلاب اسلامی فقط پیشرفت در توسعه بعضی فناوری‌ها بوده است. در حالی‌که مهمترین دستاورد انقلاب برای جامعه ما، خودآگاهی فردی و اجتماعی برای درک درست رابطه انسان و جهان، انسان و جامعه و مهم‌تر از همه رابطه انسان و خداوند بوده است.
وی ادامه داد: چالشی که ما در طول 45 سال با آن مواجه بوده‌‌ایم و هم‌اکنون هنوز مواجهیم، پیچیده‌تر از مسائلی است که متفکران دیگر با آن درگیر بوده‌اند.
سرپرست دانشگاه اصفهان با بیان اینکه دشواری اصلی در تعامل با تکنولوژی عصر حاضر است، تصریح کرد: دشواری اصلی این است که چگونه می‌توان در عصری که غرق در تکنولوژی است و دشمن تا دندان مسلح به انواع فناوری‌هاست، مسیری را گشود که بدون تسلیم شدن در برابر آن، رسالت اصلی‌مان را که همان گشودن راهی نو پیش پای بشریت است - همانند رسالتی که پیامبران و به‌ویژه پیامبر اسلام انجام دادند - به سرانجام برسانیم.
وی افزود: این مسیر با اندیشه آغاز می‌شود و به توسعه در ابعاد گوناگون نیز می‌انجامد. چالش اصلی این است که چگونه می‌توان آن اندیشه‌ی اصیل انسانی-الهی را در اولویت قرار داد و از آن محافظت کرد.
دکتر رکنی زاده در خصوص پیچیدگی موضوعات مطرح در شورای علوم انسانی خاطرنشان کرد: پیچیدگی موضوعی که در شورای علوم انسانی مطرح است، این است که چگونه می‌توان با تکیه بر میراث عظیم فرهنگی، فکری و به‌ویژه آموزه‌های وحی، به نقد نظام مدرن پرداخت. این نقد مستلزم تسلط کامل بر دستاوردهای آن‌ها، کشف ریشه‌های متافیزیکی (سوبژکتیویستی) و ارائه جایگزینی برای آن نوع تفکر است.
سرپرست دانشگاه اصفهان بیان داشت: چالش ما این است که بتوانیم میان این دو جریان علمی و متافیزیکی تمایز قائل شویم و با نقد آن مبانی متافیزیکی، دانش جدیدی را ارائه دهیم و صورت تازه‌ای از حیات انسانی را تعریف کنیم. در این مسیر موانع بسیار دشواری وجود دارد، و ساده‌نگری نسبت به این امر سترگ می‌تواند ما را از هدف دور کند.
مثلا پس از کودتای 28 مرداد، متفکران برجسته‌ای همچون مهندس بازرگان، دکتر شریعتی، مرحوم فلسفی و بسیاری دیگر، درگیر پروژه‌ای شدند که هدف آن اثبات علمی بودن اندیشه دینی و اسلامی بود. این رویکرد در کشورهای اسلامی، به‌ویژه در مصر، به طور جدی دنبال شد.
دکتر رکنی زاده با اشاره به اهداف انقلاب اسلامی گفت: اما آنچه در انقلاب اسلامی مد نظر بود، فراتر از صرف اثبات سازگاری دین با علم بود. هدف، ایجاد مواجهه‌ای نو با انسان معاصر، گشودن افق‌های تازه و ایجاد گفتمان نوینی بود. نمی‌توان و نباید دستاوردهای علم جدید را نادیده گرفت، اما می‌توان به نقد و بررسی متافیزیک توأم با آن پرداخت.
وی خاطرنشان کرد: با این رویکرد انتقادی و تحلیلی نسبت به مبانی متافیزیکی علوم جدید، می‌توان در انتظار گشوده شدن مسیرهای تازه بود. بنابراین، به نظر می‌رسد در شورای علوم انسانی، باید ابتدا به نقد حرفه‌ای این متافیزیک پرداخت. پس از شناسایی چالش‌ها و فرصت‌ها، می‌توان به نسل جوان آموزش داد که چگونه راه‌های نو را کشف و گام‌های تازه‌ای را در این مسیر بردارند.

چالش‌های علوم نوین و تأثیر آن بر جامعه و نهاد خانواده

دکتر رکنی زاده در خصوص چالش‌های آموزش علوم نوین اظهار کرد: به عنوان یک مثال می‌گویم: من معتقدم نظام آموزشی که ما داریم و شبیه به همان چیزی است که در دیگر کشورهای پیشرفته وجود دارد، منجر به نیهیلیسم میشود و تکنولوژی، به عنوان محصول این دانش، برای تمام جوامع بشری پیامدهایی همچون گریز از دین و سنت را به همراه داشته است. این دستاوردها و نتایج در تمامی کشورها مشابه بوده و خواهد بود.
سرپرست دانشگاه اصفهان با بیان اینکه مثلا نهاد خانواده با توسعه نظام اجتماعی و فرهنگی مبتنی بر این آموزش‌ها، نمی‌تواند به حیات خود ادامه دهد، تصریح کرد: بنیان خانواده بر پایه‌ی دیگردوستی و اولویت دادن به دیگری استوار است، در حالی که انسان مدرن که تنها به منافع شخصی و فردگرایی می‌اندیشد، قادر به حفظ این نهاد نیست.
وی افزود: انسان مدرن (سوژه مدرن) همواره در حال محاسبه‌ی سود و زیان شخصی است و علت افزایش چشمگیر طلاق در جامعه‌ی ما را می‌توان در همین راستا تحلیل کرد. ما می‌توانیم پیش‌بینی کنیم که مسیری که اروپا طی کرده است، در اینجا نیز تکرار خواهد شد.
وی با اشاره به اهمیت دین در جامعه گفت: اکنون که ما – و بسیاری از متفکران حتی در جهان غرب که دغدغه انسان و حیات او را دارند – به این درک رسیده‌ایم تاریخ ما با اندیشه دینی و الهی عجین شده است. به‌ویژه در این دوران متوجه شده‌ایم که دین مسئله‌ای جدی بوده است.
سرپرست دانشگاه اصفهان بیان داشت: دو عاملی که دین را تهدید می‌کند عبارتند از: نخست، سطحی‌نگری، و دوم، بخشی‌نگری؛ یعنی تنها بخشی از دین را نگه داشتن.
وی تاکید کرد: برای درک حقیقت و نیز کشف راه‌کارهای جدی برای مشکلات بشری باید بسیار تلاش کرد. واقعاً کوشش فوق‌العاده مضاعفی می‌خواهد؛ میزان مطالعه‌ای که لازم است، میزان کار و تلاشی که این امر می‌طلبد، بسیار متفاوت است با آن چیزی که با یک نگاه سطحی می‌توان دریافت.

ضرورت احیای حیات معنوی انسان و توجه به خداوند در عرصه علم
دکتر رکنی زاده در خصوص اهمیت محوریت خداوند در عرصه علم و دانش اظهار کرد: امیدوارم با همتی که شما عزیزان دارید، بتوانیم ابتدا این واژگان را عمومی کنیم؛ واژگانی که مربوط به حقیقت دینی است و آن عبارت است از “کلمةالله”. اینکه خداوند محور همه أمور ما قرار بگیرد.
وی ادامه داد: اینکه چرا شخصیتی مانند علی بن ابی‌طالب در نهج‌البلاغه دائماً از خدا شروع می‌کند و به خدا ختم می‌نماید - در جدی‌ترین مباحث نظامی که با آن درگیر بوده، در جدی‌ترین مسائل سیاسی - چرا این‌قدر در مورد خدا سخن می‌گوید؟
سرپرست دانشگاه اصفهان با بیان مثالی در این خصوص تصریح کرد: مثلاً، بعضی خطبه‌های مشهور نهج البلاغه را در نظر بگیرید؛ باید ببینید در چه شرایط نظامی، با فرماندهانش در این خصوص سخن می‌گفته است. گویی حتی در یک مسئله نظامی آنچه اصل بودن است توحید در عقیده و عمل بوده است. وی افزود: هدف این بوده که خداوند به موضوع تمام گفتمان‌ها در اندیشه انسان شود. این یک ابزار راهگشا نیست، بلکه خود راه است.
دکتر رکنی زاده در خصوص اهمیت ذکر خداوند خاطرنشان کرد: موضوع یاد و نام خداوند و ذکر او، مسئله‌ای بنیادین است. ما به تبع نظام مدرنیته خداوند را موضوعی شخصی قلمداد کرده ‌ایم و اثربخشی و حاکمیت مطلق او را در همه‌ أمور و ساحتهای اجتماعی از یاد برده‌ایم.
سرپرست دانشگاه اصفهان بیان داشت: ما با فراموشی خداوند از خودآگاهی بی نصیب خواهیم شد و انسانی که خودآگاهی نداشته باشد و دانش او محدود به شناخت غیر باشد، چیزی جز سرخوردگی از همه چیز نصیبش نخواهد شد. در دوران پرآشوب کنونی، اگر رسالتی جهانی برای این کشور در نظر گرفته شده، به نظر می‌رسد که این رسالت باید در راستای احیای حیات معنوی انسان و خودآگاهی اصیل او باشد.
وی تاکید کرد: امید است که با همت متفکران و اندیشمندان داخلی و همراهی بسیاری از متفکران جهان که چشم امید به این سرزمین دوخته‌اند و منتظر شنیدن پیام‌های نوین از آن هستند، بتوانیم این مسیر را با موفقیت طی کنیم.

حکمرانی «تحول در حوزه علوم انسانی» با چالش‌های اساسی مواجه است

دکتر محمد بیدهندی، دبیر شورای ارتقا علوم انسانی دانشگاه اصفهان در ابتدای این نشست، در خصوص وضعیت علوم انسانی در دانشگاه‌های کشور اظهار کرد: در حال حاضر، تقریباً نیمی از اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه‌های تحت نظارت وزارت علوم، از جمله دانشگاه اصفهان، در حوزه علوم انسانی مشغول به فعالیت هستند.

وی ادامه داد: با وجود صرف هزینه‌های میلیاردی و تلاش‌های فراوان در این حوزه، این سوال مطرح می‌شود که ما به عنوان اساتید، دانش‌آموختگان و پژوهشگران این حوزه، تا چه میزان در حل مشکلات جامعه موفق بوده‌ایم.

دبیر شورای ارتقا علوم انسانی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه باید به مسائل اساسی در این حوزه پرداخته شود، تصریح کرد: در رشته‌های مختلف علوم انسانی اعم از الهیات، فلسفه، علوم اجتماعی، مدیریت، اقتصاد، علوم تربیتی و روانشناسی، باید به این پرسش اساسی بپردازیم که چه مسائلی را توانسته‌ایم حل کنیم.

وی افزود: همچنین باید به این موضوع بیندیشیم که این حجم عظیم از دانش که ما در حال تدریس، مرور و نگارش مقالات آن هستیم، چه ارتباطی با تاریخ، سنت و مشکلات کنونی جامعه ما دارد و اساساً چه نسبتی با علوم انسانی در غرب برقرار می‌کند.

دکتر بیدهندی در خصوص چالش‌های موجود خاطرنشان کرد: ما در حوزه اقتصاد، در عرصه آسیب‌های اجتماعی، همگی می‌دانیم که علوم انسانی باید وظیفه‌ای را به انجام برساند، اما تا چه میزان در این راه موفق شده‌ایم؟

وی با اشاره به ماهیت علوم انسانی گفت: این علوم تا چه حد واقعاً علوم انسانی هستند؟ آیا حقیقت امر این است که این علوم ما را به شناخت بیشتر انسان و خداشناسی رهنمون می‌شوند یا خیر؟ تا چه اندازه‌ای چنین هدفی محقق شده است؟

دبیر شورای ارتقا علوم انسانی دانشگاه اصفهان بیان داشت: موضوع تحول در حوزه علوم انسانی، بومی‌سازی و اسلامی کردن این علوم، سال‌های طولانی است که در کشور ما مطرح شده است؛ به خصوص پس از انقلاب؛ البته پیش از انقلاب نیز افرادی همچون سید حسین نصر در این زمینه فعالیت داشته‌اند.

وی تاکید کرد: در جهان اسلام، در کشورهایی مانند مالزی و سایر کشورها نیز اقداماتی در این راستا صورت گرفته است، اما در کشور ما، علی‌رغم تلاش‌های انجام‌شده، اکثر ما هنوز به نتایج قطعی دست نیافته‌ایم و به عبارتی، در یک جمله باید گفت «حکمرانی تحول در حوزه علوم انسانی با چالش‌های اساسی مواجه بوده است.»

سیاست‌زدگی و رویکردهای دستوری از موانع اصلی تحول در علوم انسانی است

دکتر بیدهندی در خصوص چالش‌های موجود در حوزه علوم انسانی اظهار کرد: علی‌رغم اذعان به انجام اقدامات ارزشمند در این حوزه، بررسی‌های آسیب‌شناسانه نشان می‌دهد که حدود 30 تا 40 مورد چالش جدی در این زمینه وجود دارد.

وی ادامه داد: در حوزه سیاست‌گذاری، رویکردهای دستوری و از بالا به پایین حاکم بوده است. فعالیت‌های شعاری بیش از حد مشهود بوده و حمایت‌های عملی از نوآوران و تحول‌خواهان به میزان کافی صورت نگرفته است.

دبیر شورای ارتقا علوم انسانی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه مداخله نهادهای غیرمرتبط و تسلط تفکرات متحجرانه علمی در برخی حوزه‌ها مانع از شکل‌گیری فضای مناسب برای گفتگوی سازنده شده است، تصریح کرد: منفعت‌طلبی و مقاومت در برابر تغییر در برخی گروه‌های آموزشی، همراه با سیاست‌زدگی و سیاسی‌کاری‌ها، از موانع اصلی دستیابی به نتایج مطلوب بوده است.

وی افزود: عدم پویایی کافی در میان اساتید و نهادهای علمی در حوزه علوم انسانی نیز چالش‌برانگیز بوده است.

دکتر بیدهندی در خصوص اقدامات انجام شده خاطرنشان کرد: شورای تحول و اثربخشی علوم انسانی در دانشگاه از روزهای نخست آغاز به کار کرده و تاکنون چهار جلسه برگزار کرده است؛ راهکار اصلی، ایجاد فضای گفتگوی فراگیر در دانشگاه با مشارکت تمامی ذی‌نفعان است.

وی با اشاره به اهمیت همکاری در این زمینه گفت: چنانچه همه همکاران در این مسیر همراهی کنند و این فضای تعاملی شکل بگیرد، می‌تواند الگوی مناسبی برای سایر دانشگاه‌ها و زمینه‌ساز حل بسیاری از مشکلات موجود باشد.

دبیر شورای ارتقا علوم انسانی دانشگاه اصفهان بیان داشت: در تلاش هستیم تا در حوزه علوم انسانی، با رویکردی غیرسیاسی و با تکیه بر میراث غنی فرهنگی خود و نگاه توحیدی، به نقد اصولی و فاخر این علوم بپردازیم. هدف ما بررسی راهکارهای بهره‌برداری مؤثرتر از علوم انسانی است.

وی تاکید کرد: امروزه ضروری است که روش‌های کاربردی کردن این دانش، از جمله نگارش مقالات و کتب علمی را فرا بگیریم.

دبیر شورای ارتقا علوم انسانی دانشگاه اصفهان با اشاره به محورهای اصلی مورد توجه در این راستا گفت: دو محور اصلی شامل اندیشه‌ورزی سازمانی در چارچوب ساختارهای موجود دانشگاه‌های مختلف و اندیشه‌ورزی راهبردی برای ارائه پیشنهادات کلان‌تر مد نظر قرار گرفته است.

وی خاطرنشان کرد: این رویکرد جامع به توسعه و کاربردی کردن علوم انسانی، با تأکید بر نوآوری و خلاقیت، می‌تواند زمینه‌ساز تحولات مثبت در این حوزه باشد.

فعال‌سازی مرکز رشد علوم انسانی در دانشگاه اصفهان

دکتر بیدهندی در خصوص چاپ اثر «فلسفه اجتماعی» اظهار کرد: این مرحله در قالب اثری فاخر به چاپ رسیده است و همکاران کاربرگ‌های مربوطه را تکمیل نموده‌اند. امیدواریم همکاران با رویکردی جهادی و علاقه‌مندی جدی به این موضوع ورود پیدا کنند. خوشبختانه از حمایت قاطع ریاست محترم دانشگاه در این خصوص برخوردار هستیم.

وی در خصوص طرح نوآوران خاطرنشان کرد: در این طرح، بیش از 50 تا 60 نفر از همکاران مشارکت داشته‌اند، اما متأسفانه اطلاع‌رسانی به شکل مطلوب انجام نشد و پیشرفت کار با کندی مواجه شد. امیدواریم در این مرحله بتوانیم روند کار را با سرعت بیشتری پیش ببریم. بخشی از این فعالیت‌ها در حوزه ارتباطات شورای علوم انسانی قرار دارد که نمونه آن همین جلسه امروز است.

دبیر شورای ارتقا علوم انسانی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه هدف برگزاری سلسله نشست‌ها در دانشکده‌های مختلف است، تصریح کرد: به‌ویژه در دانشکده‌های علوم انسانی و برگزاری کارگاه‌های تخصصی اهمیت دارد. این امر از آن جهت اهمیت دارد که بسیاری از همکاران، به‌خصوص نیروهای جوان، ممکن است با برخی از بخش‌های دانشگاه آشنایی کافی نداشته باشند.

وی با اشاره به حمایت‌های صورت گرفته در حوزه علوم انسانی گفت: با حمایت صندوق حمایت از پژوهشگران معاونت علمی ریاست جمهوری، تلاش‌های گسترده‌ای برای فعال‌سازی مرکز رشد در دانشگاه صورت گرفته است. هسته‌های پژوهشی زحمات بسیاری کشیده‌اند و امیدواریم مجموعه این فعالیت‌ها در قالب کاتالوگ آماده شود و کارگاه‌های تخصصی برگزار گردد.

دکتر بیدهندی در خصوص تغییرات اخیر در مرکز نظریه‌پردازی بیان داشت: این تغییرات موجب شده است که برخلاف گذشته که امکان ثبت چهار یا پنج نفر تحت عنوان یک نظریه‌پرداز وجود داشت، شرایط متفاوتی ایجاد شود. باید این فرصت را غنیمت شمرد، چرا که این امر در راستای تحقق اهداف جامعه‌محوری و تمدن‌سازی است و امیدواریم در حوزه کاربردی کردن علوم انسانی نیز شاهد نتایج مثبت آن باشیم.

وی افزود: باید در علوم انسانی، در راستای تحقق و اعتلای کلمه‌الله حرکت کنیم؛ علوم انسانی‌ای که واقعاً در خدمت انسان باشد و به خودشکوفایی و خودشناسی انسان منجر شود.

دعوت به ایجاد فضای گفتگوی علمی با حضور صاحبان آرای مختلف در دانشگاه اصفهان

دکتر بیدهندی در خصوص برگزاری نشست‌های علمی در دانشگاه اظهار کرد: در این جلسه، بخشی از دیدگاه‌های ایشان را درباره حکمت‌مداری در دانشگاه و دانشگاه حکمت‌محور خواهیم شنید و در جلسات آتی نیز هماهنگی‌های لازم را انجام خواهیم داد تا در دانشکده‌های مختلف، سلسله نشست‌هایی پیرامون علوم انسانی برگزار کنیم.

وی ادامه داد: از همه همکاران درخواست می‌کنم همت کنند تا از این حالت رخوت، خستگی و بی‌میلی خارج شویم و از این فرصت برای ایجاد فضای گفتگو در دانشگاه بهره‌مند شویم. اگر برخی از دوستان نگران محدودیت آزادی و بسته بودن فضا در برخی حوزه‌ها هستند، باید همگی دست به دست هم دهیم تا این فضا را آماده کنیم.

دبیر شورای ارتقا علوم انسانی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه حضور همه صاحب‌نظران ضروری است، تصریح کرد: از افرادی که ممکن است دیدگاه‌های متفاوتی داشته باشند، درخواست می‌کنیم با سعه صدر مشارکت کنند تا به دور از سیاست‌زدگی، فضای گفتگوی علمی، مناظره و نقد و بررسی را در دانشگاه با حضور صاحبان آرای مختلف ایجاد کنیم.

وی افزود: بدون حضور همه صاحب‌نظران و افراد ذی‌ربط، این مهم به معنای واقعی تحقق نخواهد یافت.

دکتر بیدهندی در خصوص مرزهای گفتگو خاطرنشان کرد: طبق فرمایشات مقام معظم رهبری، ما باید به مرزهای گفتگو توجه داشته باشیم. این مرزها باید به گونه‌ای باشد که اگر کسی اقدام یا اظهارنظری کرد و شکایت خصوصی مطرح شد، با همکاری یکدیگر مسئله را حل کنیم.

وی با اشاره به اهمیت تقویت فضای گفتگو گفت: هدف این است که فضای گفتگو، به‌ویژه در حوزه علوم انسانی و سایر رشته‌ها، در دانشگاه تقویت شود تا بتوانیم تأثیرگذاری لازم را در تمام بخش‌های دانشگاه داشته باشیم.

دبیر شورای ارتقا علوم انسانی دانشگاه اصفهان بیان داشت: لازم است توجه کنیم که افراد فعال در حوزه‌های مختلف علوم، دیدگاه‌های متفاوتی دارند. ما نباید علوم انسانی را از سایر علوم جدا کنیم، زیرا این جداسازی می‌تواند آسیب‌زا باشد.

گفتنی است،این نشست، با حضور گرانقدر اعضای هیئت علمی دانشگاه اصفهان، به ویژه اساتید علوم انسانی و اسلامی، فرصتی بی‌بدیل برای طرح دیدگاه‌ها و تبادل تجربیات در زمینه ارتقا و اثربخشی علوم انسانی خواهد بود. امید است که با مشارکت فعال حاضران، گام‌های استواری در مسیر تحقق اهداف متعالی این حوزه برداشته شود و دستاوردهای ارزشمندی برای جامعه علمی کشور به ارمغان آورد.